شریف حسین قاسمی
استاد زبان فارسی در دانشگاه دهلی
حضور دراز مدت فرهنگ و ادب فارسی در هند از عهد غزنویان از وقتی که سلطان مسعود غزنوی به‌هند آمد و لاهور را مرکز حکومت خود قرار داد، تا اندکی بعد از سلطة بریتانیا بر هند در سال ۱۸۵۷ میلادی منجر به‌این شد که این زبان و فرهنگ در این کشور باستانی و تاریخی ریشه دوانید و هر شئون زندگی ما را تحت نفوذ خود قرار داد.
زبان‌های بزرگ هند، سبک معماری، موسیقی، ادبیات، فرهنگ عمومی هندی، لباس، غذا و غیره تحت تأثیر فرهنگ فارسی قرارگرفت.
اثر محمد حسین کشمیری از خوشنویسان هند
نفوذ فرهنگ و زبان فارسی تا حدی عمیق و گسترده بوده است که حتی انگلیسی‌ها که فرهنگ و زبان فارسی را به درستی یکی از عوامل ضد سلطه خود در هند تلقی و از آنها تا حدی که ممکن بود مخالفت می‌کردند، وادار شدند اهمیت آنها را بشناسند.
بریتانیایی ها برای تدریس فارسی به مقامات خود در هند، دانشکده‌ای در کلکته احداث کردند تا این مقامات بتوانند در اداره حکومت از مدارک و اسنادی که همه آنها به فارسی بود، استفاده کنند.
همچنین بعضی از اینها از منشی‌های خود خواستار شدند که کتاب‌هایی را به ویژه درباره تاریخ هند به‌فارسی تألیف کنند.
بریتانیایی ها پی بردند که بدون آشنایی با زبان و فرهنگ فارسی ممکن نیست هند را بشناسند و این احساسی است که حتی بعد از استقلال هم ادامه پیدا کرد.
"بریتانیایی ها پی بردند که بدون آشنایی با زبان و فرهنگ فارسی ممکن نیست هند را بشناسند و این احساسی است که حتی بعد از استقلال هم ادامه پیدا کرد"
اولین نخست وزیر هند پاندیت جواهرلعل نهرو در کتاب معروف خود به‌نام «کشف هند» (Discovery of India) نظر داده است: در میان ملت‌ها و نژادهای بسیار که با هندوستان تماس داشتند و در زندگانی و فرهنگ هند نفوذ کرده‌اند، قدیمی‌ترین و با دوام‌ترین آنها، ایرانیان هستند. در نتیجه روابط نزدیکی هند و ایران و تأثیر فرهنگ فارسی در این کشور، فرهنگی جدید به‌وجود آمد که آن را فرهنگ مشترک تلقی می‌کنند.
این فرهنگ از عناصر فرهنگی ایرانی و هندی تشکیل شده و در حقیقت اساسِ هند سکولار است. نظر به این اهمیت و مناسبت زبان و ادب و فرهنگ فارسی در هند، فارسی در هند مستقل به‌عنوان زبان کلاسیکی هند مثل سانسکریت، پالی و غیره مورد توجه قرارگرفت و بخش‌های فارسی در همه دانشگاه‌های بزرگ و مرکزی باز شد.
امروز بخش‌های فارسی در حدود سی دانشگاه هند و بیشتر از یکصد کالج و دبیرستان و حوزه علمی درس داده می‌شود.
در بعضی از این دانشگاه‌ها تا مقطع لیسانس، و در بعضی دیگر تا سطح فوق لیسانس و دکتری تدریس می‌شود. در این دانشگاه‌ها و مراکز دیگر کارهای تحقیقی در زمینه زبان و ادب و فرهنگ فارسی و تأثیر آن بر فرهنگ هندی انجام داده می‌شود.
علاوه بر این مراکز دیگری هم وجود دارد که از تحقیقاتی در همین زمینه سرپرستی می‌کنند و آثارِ فارسی و درباره تاریخ ادب و فرهنگ فارسی در هند و جهان فارسی را به‌زبان‌های اردو، هندی و انگلیسی مرتب به چاپ می‌رسانند.
