آناهيد خزير :در نگاره‌اي از شاهنامه تهماسبي، برپايي جشن سده در روزگار هوشنگ؛ جانشين كيومرث، ديده مي‌شود و بازتاب اين سپندينگي آتش را در نگاره‌ي جشن سده‌ي شاهنامه تهماسبي به روشني مي‌توان ديد. از سويي ديگر در شاهنامه‌ي فردوسي، پيدايش آتش به هوشنگ پيوند داده شده است.
جشن سده (10 بهمن) به روايت نسخه‌هايي از شاهنامه فردوسي، يادگار هوشنگ، پاد‌شاه پيشدادي است. گويند هوشنگ‌شاه براي شکار با همراهان خويش به کوهستان رفت که نگاهش به مار سياهِ بزرگي خورد، سنگي به سوي مار رها کرد، سنگ به مار نخورد و به سنگ ديگري خورد و جرقه‌اي از اين برخورد پديد آمد که بوته‌ي خشکِ کنار سنگ از آن جرقه آتش گرفت و بدين‌سان آتش پديد آمد.
در نگاره‌اي از شاهنامه تهماسبي، برپايي جشن سده در روزگار هوشنگ؛ جانشين كيومرث، ديده مي‌شود. صخره‌ها گرداگرد زميني را گرفته‌اند كه در آن جشن سده برپاست. درختان و بوته‌ها زيبايي خيره‌كننده‌اي به نگاره بخشيده‌اند و صخره‌هاي اسفنجي در رنگ‌هاي گوناگون ديده مي‌شوند. حيوانات گوناگون در لابه‌لاي تنه‌ي درختان نمايانند و آتشي دايره‌وار، شعله كشيده است. هوشنگ با پوششي آراسته بيننده‌ي جشني است كه بر پا شده است. چهره‌هاي ديگر، از كنار صخره‌ها نگرنده‌ي اين رويدادند.
آتش در باور ايراني از بخشش‌هاي ايزدي است كه براي بهره‌جويي آدمي از جهان مينو به سوي جهان خاكي فرستاده شده است. شعله‌‌ي آتش يادآور فروغ ايزدي نيز هست؛ از اين رو سپند و مقدس به‌شمار مي‌رود. بازتاب اين سپندينگي آتش را در نگاره‌ي جشن سده شاهنامه تهماسبي مي‌توان ديد. شادماني و سرور برپايي اين جشن، به روشني در نگاره آشكار است.
همانند نگاره‌هاي ديگر، بيت‌هايي از شاهنامه به خط نستعليق، بازگوكننده داستاني است كه نگاره‌ي آن با هنرمندي كم‌مانندي در برابر چشم بيننده است. فضاي زنده و روشن و حركت موج‌وار قلم نقاش، بر تاثيرگذاري نگاره افزوده است. اجزايي از تصوير نيز همانند ديگر نمونه‌هاي مكتب تبريز، چارچوب نگاره را شكسته‌اند.
شاهنامه شاه تهماسبي در سال 928 مهي(:قمري) توسط شاه اسماعيل صفوي براي پيشكش به فرزندش تهماسب ميرزا، سفارش داده شد. خوشنويسي و نگارگري اين اثر نزديك به بيست سال زمان برد (تا سال 950 مهي). اين دست‌نويس در اندازه‌ي47 در 32 سانتي‌متر و در بردارنده‌ي 759 برگ و 258 نگاره است. 118 نگاره‌ي آن در ايران و ديگر نگاره‌ها در موزه‌هاي جهان نگهداري مي‌شود. شاهنامه تهماسبي را بايد وابسته به مكتب نگارگري تبريز دانست. اين مكتب برپايه‌ي دستاوردهاي هنري پيش از صفويان و به ويژه مكتب شكوهمند هرات پديد آمد. اوج اين هنر به نيمه‌ي دوم فرمانروايي شاه تهماسب صفوي (984 – 975 مهي) باز مي‌گردد.
